Paskalya Bayramına Dair Bilmeniz Gereken Her Şey

Paskalya Bayramı her yıl farklı tarihlerde, genellikle bahar ekinoksunu takip eden günlerde, her ülkenin yerel gelenekleriyle harman içerisinde belli yortular ile İsa peygamberin anıldığı kutsal bir bayramdır. Paskalya yortusu, dünyanın dört bir yanında farklı gelenekler kapsamında kutlanır.

yortusuna dair en eski izler M.S. 2. yüzyıl civarında gözlemlenmiştir. Her Paskalya’da tüm Hıristiyanlar tarafından İsa peygamberin yaşamından kesitler anılır ve bayramın kutlandığı Pazar gününe kadar geçen tüm günler de Kutsal Hafta olarak nitelenir. Yortunun son bulduğu Pazar günü de İsa peygamberin Diriliş gününü sembolize ettiği için Paskalya’nın en önemli günü olarak kabul edilir.

Rengârenk boyanmış yumurtalardan tavşan çikolatalara, Paskalya yumurtası avından aile yemeklerine kadar birçok Paskalya geleneği lezzetli yiyeceklerle donatılan sofralar etrafında, aile ve arkadaşlar ile bir arada gerçekleştirilen etkinlikler etrafında şekillenmiştir.

Paskalya’nın en ünlü simgelerinden olan Paskalya yumurtalarıyla dolu sepetler, İsa peygamberin diriliş metaforu olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu yumurtalar kilise tarafından belirlenen çeşitli temalara göre farklı renklere boyanır. Örneğin sarı renk dirilişi nitelerken, mavi renk sevgiyi, kırmızı ise Mesih'in kanını temsil ederdi. Bazı yumurtalar üzerinde kutsal kitap İncil'den sahneler ile karşılaşmak bile mümkün. Bu yumurtaların bazılarının da tasvir edilen betimler üzerinden çocukların dini temaları öğrenmesi için saklandığına da rastlanır.

Paskalya, yalnızca Hıristiyanlar tarafından değil, tüm dinlerin mensupları tarafından da oldukça tanıdık bir kavramdır. Bunun nedeni çoğunlukla Amerika’daki yaşam kültürünün farklı yönlerini yansıtan ve dünyanın dört bir yanında büyük ilgi gören Amerikan dizileridir. Bunun da bir sonucu olarak dünyada en yaygın olarak bilinen Paskalya yortuları ve kültürü, Amerikan geleneklerine aittir. Fakat Paskalya kültürü dünyanın dört bir yanında, her Hıristiyan mezhep ve ülke tarafından yerel geleneklerle harmanlanan bir füzyona sahiptir.

Paskalya Ne Zaman Kutlanır?

Paskalya'nın hangi gün olduğunu merak ediyorsanız, her yıl takvimlerinizi kontrol etmek isteyebilirsiniz. Paskalya, Gregoryen veya Jülyen takvimlerinde sabit bir tarihe bağlı değildir. Hıristiyan mezheplerin Paskalya için sabit ve ortak bir tarih belirleme çabalarına rağmen net bir fikir birliğine varılamamıştır.

Batı Hıristiyan geleneğinde Paskalya, genellikle bahar ekinoksundan sonraki bir hafta içinde, 22 Mart ile 25 Nisan arasındaki bir Pazar gününe denk gelir. Paskalya'yı takip eden gün, Paskalya Pazartesisi olarak bilinir ve birçok Hristiyan ülkede de tatil olarak uygulanır.

Doğu Ortodoks Hıristiyanları tarafından anılan Ortodoks Paskalyası'nın tarihini Jülyen takvimine göre hesaplanır. Jülyen ve Gregoryen takvimleri arasında on üç günlük bir boşluk olduğundan, Doğu geleneğinde Paskalya genellikle Gregoryen takviminde 4 Nisan ile 8 Mayıs tarihleri arasına denk gelir.

Dünyanın Dört Bir Yanında Paskalya Gelenekleri

Amerika kültüründe rastladığımız sosyal ve kolektif bir bayram konseptinden ziyade Avrupa'da Paskalya’nın daha dinî ve manevi bir bayram olarak benimsendiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Hristiyan takviminde Paskalya, “Büyük Perhiz” olarak da bilinen bir oruç dönemini takip eder. Kefaret ve oruç tutmaya adanan Büyük Perhiz 40 gün sürer ve bu süreçte Pazar günleri hariç tutulur.

Amerika’nın aksine Avrupa'da Paskalya’da Paskalya tavşanlarıyla karşılaşmanız pek mümkün değil. Avrupa’da Paskalya yortusu daha çok duaya ve minnete odaklanan bir kutsal gündür. Paskalya ruhu bayramın asıl gününden yaklaşık gününden bir ay kadar önce, Mart ayının başında İspanya, İsveç ve Almanya gibi Avrupa ülkelerini etkisi altına alır. Paskalya’nın ilk kutlamaları Cumartesi günü gün batımı ile Paskalya’nın ilk Pazar günü gün doğumu arasında başlar ve gece yarısından sonra da şehirlerde büyük çaplı Paskalya ayinleri düzenlenir.

Paskalya ayini Avrupa'da, İspanya gibi ülkelerde büyük bir etkinliktir ve hareketli bir tatil sezonudur. Çocuklar ve aileler için renkli etkinlikler gerçekleştirili ve İsa peygamberin dirilişini anmak için dinî ritüellerle kutlanır.

İspanya'da Paskalya kutlamaları kilise törenleri, geçit törenleri ve kutsanmış palmiye yapraklarının dağıtılmasıyla başlar. Bu Kutsal Hafta'nın başlangıcına işaret eder. Semana Santa boyunca İspanya'nın dört bir yanında geçit törenleri düzenlenir. Özellikle Málaga, en göz kamaştırıcı Paskalya gösterilerine ev sahipliği yapması bakımından Paskalya’nın en dikkat çekici destinasyonlarından biridir.

Paskalya ayini sırasında Pasos adı verilen ahşap aranjmanlar sokaklarda dolaştırılır. Málaga'da İncil’den çeşitli sahneleri tasvir eden süslü Pasoslar, İspanya'nın güzel kıyılarının renkli ambiyansına mükemmel bir şekilde uyan mumlar, aranjmanlar ve çiçeklerle süslenir.

Paskalya kutlamaları aynı zamanda dünyanın her yerinde, yerel kültürle iç içe olarak gelişmiştir. Örneğin Avustralya'da Paskalya Tavşanı'nın yerine, tavşana benzeyen ve nesli tükenmekte olan bir hayvan olan Paskalya Bilby'leri oldukça ünlüdür. İsveç, Norveç ve Finlandiya gibi İskandinav ülkelerinde de yerel kültürün yansımaları Paskalya kutlamalarında görülebilir. Norveç'in kendine özgü bir Paskalya geleneği vardır ve Paskalya zamanında yayınevleri bu bayram için özel olarak üretilen polisiye romanlar yayımlar.

Finlandiya ve İsveç'te çocuklar Paskalya etkinliklerinde Cadılar Bayramı temasıyla yakından ilişkili bir şeker toplama aktivitesine katılırlar. Küçük çocuklar yüzlerini boyayarak, saçlarını örtüp kostümler giyerek “påskkärring” olarak da bilinen Paskalya cadıları gibi giyinir ve mahallelerinde kapı kapı dolaşarak Paskalya şekerlerini toplarlar.

Paskalya geleneklerinin tüm dünyada ortak olan standart bir özelliğinden söz etmek gerekirse de, en temel ortaklığın sevdikler ile bir arada geçirilen güzel bir gün ve lezzetli yemekler olduğunu söylemek mümkün. Rusya'da Paskalya’da kuru üzümle doldurulmuş tatlı bir ekmek olan Kulich sofraları süslerken değiş tokuş etmek için süslenmiş yumurtaların yanıbaşında Pashka adı verilen lezzetli bir tatlı da yer alır.

Fransa'nın Haux ve Bessières şehirlerinde ise Paskalya’nın Pazartesi günü tüm kent halkı dev bir omlet hazırlamak için kent meydanında bir araya gelir. Bu kentelrde devasa bir tavanın içerisine sayısı 10.000'i aşkın yumurta kırılarak lezzetli bir omlet yapma etkinliği gerçekleştirilir.

Bir diğer yandan Polonya'da aileler genellikle Paskalya bayramında güne leziz bir Pazar kahvaltısıyla başlar. Polonya Paskalya kahvaltısının en lezzetli yiyeceği ise geleneksel Paskalya sofralarının vazgeçilmesi, kuru üzüm ve glazür ile süslenmiş bir ekmek türü olan Babka'dır.

Polonya'daki Paskalya kutlamalarına, Orta ve Doğu Avrupa'da yüzyıllardır süregelen bir gelenek olan Smigus-Dyngus da dahildir. Bu etkinliğe katılan herkes Paskalya’nın Pazartesi günü geleneğe uygun olarak birbirlerini suyla ıslatır ve kentlerde, sokaklarda su savaşları düzenlenir.

Eşzamanlı olarak Paskalya yortuları İtalya'da Papa yönetimiyle gerçekleştirilir. İtalya genelindeki Paskalya kutlamalarına öncülük eden Papa, Kutsal Cuma günü Roma'daki Aziz Petrus Bazilikası'nda büyük bir ayin yönetir. Ardından, İtalya'daki Paskalya ayini sırasında yanan meşalelerden yapılmış bir haç gece gökyüzüne kaldırılır.

Paskalya yumurtasının boyanması, toplanması ve avlanması gibi etkinlikler, Birleşik Krallık’tan tüm Avrupa'nın dört bir yanına dek uzanan önemli bir gelenektir. Almanya ve İsviçre de dahil olmak üzere birçok ülkede Paskalya yumurtaları, hem çocuklar hem de yetişkinler için keyifli bir aktivite olan yumurta avında çeşitli yerlere gizlenir. Yumurta sepetlerinin içi çikolatadan yapılmış tavşan şekerlemeleri, paskalya yumurtaları, tatlılar ve oyuncaklarla doldurulur.

Bahar ile Birlikte Paskalya Ruhu Dünyanın Dört Bir Yanını Sardı

Hıristiyan toplumların ve ülkelerin her biri, Paskalya bayramını kendine özgü gelenekleriyle harmanlayarak anmaktadır. Son yıllarda Paskalya yortuları yalnızca dinî ibadeti temel alan bir kutsal gün değil, aynı zamanda ailelerin ve arkadaşların bir araya gelerek birlikte kaliteli zaman geçirdiği sosyal bir bayrama da dönüşmüştür. TEKCE ekibi olarak Paskalya bayramınızı kutlarız!

İLGİLİ SAYFALAR

Sürdürülebilir Seyahatte ve Yaşamda Lider Ülke İspanya

İspanya'nın Yükselen Yıldızı Altea'da Yaşam ve Yatırım

Dijital Göçmenler için En İyi İkinci Şehir: Málaga İspanya